W grudniu 2017 roku na terenie prywatnej posesji w narożniku ul. Wolności i ul. Radomskiej doszło do ekshumacji szczątków żołnierzy polskich z 1 Armii Wojska Polskiego, walczących w marcu 1945 roku o Kołobrzeg.
Do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu zgłosił się Jan Przybyś. Wskazywało on, że w przydomowym ogródku budynku przy ul. Wolności, podczas prowadzenia prac odnajdywane są kości. Jego zdaniem, miały to być szczątki żołnierzy niemieckich, którzy zapewne zostali pochowani w tym miejscu podczas walk o Kołobrzeg. Zapadła decyzja o przeprowadzeniu badawczych prac terenowych. Okazało się, że faktycznie w tym miejscu znajdują się szczątki ludzkie. Prace ekshumacyjne przeprowadził Zakład Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie pod kierownictwem dr hab. Andrzeja Ossowskiego. W pracach uczestniczyli pracownicy Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, członkowie Grupy Eksploracyjno-Poszukiwawczej "Parsęta" oraz członkowie stowarzyszenia "Pomorze 1945".
Na miejscu udało się odnaleźć szczątki dwóch żołnierzy. Identyfikację ułatwiły przedmioty znalezione w grobie, z którymi pochowani zostali polegli:
- scyzoryk,
- guziki wojskowe wz. 43 z orłem wz. 43 i guziki bieliźniane,
- klamra niemiecka wojskowa WH do pasa z zapięciem (bez emblematu po denazyfikacji),
- klamerka do paska bez bolca (do spodni lub do pasa nośnego),
- gwóźdź żelazny,
- cztery fragmenty naszyjnika (mosiądz lub tombak)
- pierścionek z wygrawerowanym inicjałem AB,
- medal pamiątkowy awers podobizna Cesarza Franciszka Józefa I, rewers napis w języku polskim i niemieckim „Na pamiątkę manewrów cesarskiej konnicy koło Lwowa i Komarna” z września 1903 roku.
Po takim wyposażeniu, można stwierdzić z dużym prawdopodobieństwem, że to żołnierze 1 Armii Wojska Polskiego. Niestety, data śmierci jest nie do ustalenia. Badacze przyjęli, że jeśli byli to żołnierze 18 pułku piechoty 6. Dywizji Piechoty, mogli zginąć już 9 marca, gdy pułk prowadził krwawe walki na przedmieściu, w okolicy cmentarza przy obecnym Urzędzie Gminy Kołobrzeg i ruszając na kierunek rzeźni miejskiej (obecnie market "Kaufland"). Nie jest wykluczone, że polegli dzień później podczas pogłębiającego się włamania na tym odcinku. Ich ciała zostały pochowane w płytkim grobie na terenie posesji niedaleko mostu na Kanale Drzewnym, prawdopodobnie jeszcze w czasie walk, w konsekwencji czego grób nie był ujęty w żadnej ewidencji.
Robert Dziemba
Fot. Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu
